36 lat pamięci, dziś i wczoraj

36 lat pamięci, dziś i wczoraj.
Skrawek lasu w Górsku k/Torunia, przy drodze krajowej nr 10 wskazuje nam dzisiaj dramat sprzed laty, miejsce uprowadzenia ks. Jerzego Popiełuszko. To miejsce sacrum wskazane przez Stworzyciela, jak Golgota Jezusa. Trzeba i nam je przyjąć. Trwamy tam od 36 lat i chociaż dla wielu z nas czas przyśpiesza, trwać tam nadal pragniemy!
W roku zarazy Covid-19, 36 rocznicę porwania ks. Jerzego Popiełuszko w Górsku k/Torunia upamiętniliśmy uczestnictwem we Mszy Świętej w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego w Górsku, modląc się o rychłą kanonizację błogosławionego.
Wysłuchaliśmy również przepięknego koncertu Tomka Kamińskiego: Dobro nieskończone, pamięci brutalnie zamordowanego szlachetnego kapłana. Brawo, brawo. Dziękujemy!

Skrócona historia powstania Komitetu, budowy i poświęcenia Krzyża/Pomnika upamiętniającego miejsce uprowadzenia ks. Jerzego Popiełuszko w Górsku k/Torunia.
Komitet upamiętniający miejsce uprowadzenia ks. Jerzego Popiełuszki w Górsku, zawiązali przedstawiciele podziemnej Solidarności, opozycji z Torunia i Warszawy, toruńscy księża oraz miejscowi parafianie 19 listopada 1984 roku w pierwszą miesięcznicę porwania. Odważną inicjatywę z ambony tego dnia przedstawił ks. Jacek Pleskaczyński (SJ) członek tajnego konwentu doradców Solidarności, który wraz z ks. Stanisławem Małkowskim przyjacielem uprowadzonego, współprzewodniczył Mszy Św. w Górsku i głosił kazanie. Propozycja ks. Jacka Pleskaczyńskiego, zdecydowanie rozszerzała wcześniejszy projekt toruńskich księży, którzy proponowali upamiętnić miejsce porwania, poprzez postawienie przydrożnego krzyża: w formie i kształcie stosowanym na Pomorzu. Zawiązany Komitet w składzie prof. Górski Karol, Baranowski Franciszek, Chrostowski Waldemar, Kraśniewski Henryk, Lipiński Jacek, Łukaszewski Piotr, dr Matyjek Jerzy,  ks. Neuman Piotr, ks. Pleskaczyński Jacek, Popiełuszko Józef, Popiełuszko Stanisław, Pudło Andrzej, ks. Rzucidło Janusz, ks. Sikorski Edmund, Szadurski Karol, Tyc Andrzej, Wiśniewski Jerzy, Wojnowski Henryk wraz z honorowym przewodniczącym Biskupem Marianem Przykuckim Ordynariuszem Chełmińskim, w grudniu 1984 roku rozpisał konkurs na projekt Pomnika. Na konkurs wpłynęły 22 prace, a rozstrzygnięcie konkursu nastąpiło już w styczniu 1985 roku. Zwyciężyła koncepcja warszawskich artystów rzeźbiarzy Anny i Krystiana Jarnuszkiewiczów, Grzegorza Kowalskiego i architekta prof. Macieja Kysiaka. Polegała na wyraźnym oznaczeniu miejsca dramatu i włączeniu wymownej symboliki: ks. Jerzy Popiełuszko urodził się 14 września w święto Podwyższenia Krzyża Świętego, a Parafia w Górsku została erygowana pod tym samym wezwaniem, o czym twórcy przygotowując projekt nie wiedzieli.
Głównymi elementami projektu były: biegnące w las dwie drogi, które w miejscu styku, symbolicznie unoszą się w kształt podnoszącego się krzyża, Chrystus Frasobliwy na postumencie z datą 19.X.1984 roku oraz podążające w głąb lasu, stacje drogi krzyżowej zakończonej trzema krzyżami i mesą ołtarza. Pierwotny projekt upamiętnienia miejsca porwania znajduje się obecnie w archiwum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Dnia 19 lutego 1985 roku Urząd Wojewódzki w Toruniu, decyzją L.dz.II 600/1/85, uznał działania Komitetu za nielegalne. Z imiennych pism doręczanych członkom Komitetu  przez esbe nocą, wynikało że: działalność Komitetu mogła spowodować wzrost zagrożenia bezpieczeństwa, spokoju i porządku publicznego.
Decyzję Urząd uzasadnił min: jak wynika z przebiegu procesu przed Sądem Wojewódzkim w Toruniu, ksiądz Jerzy Popiełuszko prowadził od szeregu lat działalność antypaństwową i znany jest powszechnie nie z działalności duszpasterskiej, lecz z działalności wymierzonej w podstawowe interesy socjalistycznego państwa. W tej sytuacji wybudowanie pomnika stanowiłoby aprobatę i moralne wsparcie dla działalności sił inspirowanych i finansowych przez wrogie Polsce ośrodki zagraniczne (?!).
Decyzja Urzędu na lata odłożyła zamierzenia społeczników Solidarności, jednak ani na chwilę, nie ustały starania Komitetu o pozyskanie gruntów od Lasów Państwowych oraz gromadzenie środków finansowych, potrzebnych na realizację autorskiego projektu, upamiętnienia miejsca uprowadzenia.
Na wezwanie ks. bp Mariana Przykuckiego z 22 stycznia 1985 roku, czytane w toruńskich kościołach oraz apel Komitetu o ofiary Ewangelicznego wdowiego grosza, pieniądze na budowę pomnika złożyło ponad 20 000 ofiarodawców. Pierwszą wpłatę z Polski w kwocie 10,00 zł przekazał Pan Kazimierz Kłodziński z Ustrzyk Dolnych z ul. Nowej.
Swoje ponowne działania Komitet wznowił jesienią 1994 roku w nieco zmienionym składzie osobowym. Skład Komitetu uzupełniły: urszulanka s. Jana Płaska, Ewa Pierścionek, dr Ligia Urniaż-Grabowska, Teresa Chromy-Gąsiorowska, Jan Marczak oraz Adam Pałkiewicz.             Całe przedsięwzięcie z życzliwością otaczał Biskup Toruński ks. Andrzej Suski oraz Marszałek Senatu Alicja Grześkowiak, Honorowa Przewodnicząca Komitetu w latach 1994-2000 i Jan Wyrowiński Poseł RP.
Komitet działał przy parafii rzymsko-katolickiej p/w Podwyższenia Krzyża Świętego w Górsku, na różne sposoby wspierany przez kolejnych proboszczów o. Michaelitów: ks. Janusza Rzucidło, ks. Stanisława Kalisztana, ks. Karola Dąbrowskiego autora pieśni Ojczyzno ma.
Krzyż/Pomnik, symbol dramatu upamiętniającego uprowadzenie ks. Jerzego Popiełuszko, zlokalizowano dokładnie w miejscu porwania ks. Jerzego na gruntach przekazanych Komitetowi przez Lasy Państwowe w Toruniu, za symboliczną opłatą.
W leśny trójkąt, obszar dramatu uprowadzenia wyznaczony dwiema drogami z surowego betonu ustawiono wzdłuż szosy granitowy blok z napisem: 19.X.1984 rok, miejsce uprowadzenia ks. Jerzego Popiełuszki, początek drogi męczeńskiej.
W miejscu spotkania się symbolicznych dróg, nazywanych też ścieżkami, około 30 m od szosy, ustawiono centralny element pomnika, symbol Podnoszącego się Krzyża. Dźwigający się krzyż wykonano z dwóch niezależnych pochylonych belek o przekroju 1500 x 500 mm i 6000 x 9000 mm długości, zamocowanych wspornikowo w fundamencie.
Pod pochyłą bryłą krzyża na poziomej płycie granitowej, wykonanej przez toruńczyka Andrzeja Gawryś, umieszczono cytat z Ewangelii św. Mateusza 16.24: Kto chce pójść za mną, niech weźmie krzyż swój. W tle Krzyża/Pomnika na postumencie ustawiono figurę Chrystusa Frasobliwego z kamienia sztucznego, piaskowca wykonanego przez warszawskich rzeźbiarzy Sylwestra Papińskiego i Wiesława Winkler.
Centralne miejsce Pomnika - dźwigający się Krzyż oraz figura Chrystusa Frasobliwego po zmierzchu podświetlone jest światłem sztucznym z 9 reflektorów mocowanych w gruncie. Projekty zasilania oraz iluminacji nieodpłatnie wykonał inż. Jan Kaszubski z toruńskiej firmy Elkard, Ryszarda Karkosika. Wolnostojącą rozdzielnię elektryczną z zasilaniem kablowym i naświetlaczami, nieodpłatnie wykonał i dostarczył Zakład Energetyczny S.A w Toruniu, przy szczególnej życzliwości Ryszarda Michniewskiego, Dyrektora.
Uroczyste odsłonięcie i poświęcenie Krzyża/Pomnika, nastąpiło 25 listopada 2000 roku,   poprzedzone kilkudniowymi przygotowaniami miejsca porwania i jego otoczenia. Harcerze ze szczepu Błękitna Jedynka z Górska, setkami lampionów i świec rozświetlili wzgórek i kotlinkę przy Krzyżu/Pomniku. Pracami harcerzy kierował artysta-rzeźbiarz Jerzy Kalina, twórca grobu ks. Jerzego przy kościele Św. Stanisława Kostki na Żoliborzu w Warszawie i pomnika na tamie we Włocławku, a w ostatnim czasie Pomnika Ofiar Tragedii Smoleńskiej 2010 roku w Warszawie.
Skromne z założenia, ale ani smutne, ani też radosne uroczystości odsłonięcia i poświęcenia Pomnika odbyły się 25 listopada 2000 roku. Zgromadziły ponad 2000 przyjaciół ks. Jerzego i oficjalnych delegacji oraz związkowców Solidarności. Obecni byli parlamentarzyści z Alicją Grześkowiak Marszałkiem Senatu; wojewodowie m.in. mazowiecki Antoni Pietkiewicz, śląski Marek Kęmpski; bydgoski Józef Rogacki; podlaski Krystyna Łukaszuk; prezydenci miast Torunia, Żyrardowa, Łowicza, Kalisza, Wielunia, Łodzi, Bydgoszczy, Włocławka, Ożarowa, Pruszkowa, Płońska, Błonia… .
Na uroczyste odsłonięcie i poświęcenie, przybyły też poczty sztandarowe NSZZ Solidarność a wśród nich Stoczni Gdańskiej, Stoczni Szczecińskiej, Huty Lucchini Warszawa, Cukrowni Janikowo, Lafarge Cement Polska, MPK i Polmos z Łodzi, ZTK Teofilów, Geofizyka Toruń, Inowrocławskich Kopalni Soli. Nie zabrakło także przedstawicieli Duszpasterstwa Ludzi Pracy parafii św. Stanisława Kostki i św. Józefa z Warszawy, WNMP z Torunia.
W imieniu Komitetu, poruszające przesłanie do przybyłych, wygłosił aktor i reżyser Wiesław Komasa.
Symbolicznego odsłonięcia Krzyża/Pomnika, dokonała podpierająca się laską, uśmiechnięta, ale i wzruszona, mama zamordowanego księdza, Marianna Popiełuszko, a poświęcił w asyście obecnych biskupów ks. Andrzej Suski Biskup Toruński.
Po zakończeniu Mszy Świętej w parafialnym kościele Górska i okolicznościowych przemówieniach, ciepłe podziękowania dla wszystkich i za wszystko w imieniu Komitetu przekazali: Senator RP Ligia Urniaż-Grabowska z Warszawy i Piotr Łukaszewski z Torunia.
W 2009 roku m.in. przy znaczącym wsparciu Marszałka Kujawsko-Pomorskiego i Starosty toruńskiego, do użytku pielgrzymów wybudowano i oddano oświetlony parking z twardą nawierzchnią z miejscami postojowymi dla samochodów osobowych oraz autokarów.
Z parkingu do Krzyża/Pomnika, prowadzi oświetlona leśna ścieżka, nieodpłatnie urządzona i wykonana przez Okręgową Dyrekcję Lasów Państwowych w Toruniu i przekazana w 2009 r. Komitetowi.
Również w 2009 roku członkowie bydgoskiego Stowarzyszenia - Idee Solidarności 1980-89  z Prezesem Barbarą Wojciechowską w porozumieniu z Komitetem ufundowali i ustawili przy Krzyżu/pomniku, ale poza obszarem autorskiego projektu, kamień z tablicą informacyjną o dramacie z 19 października 1985 roku.
Na dzisiaj do wypełnienia projektu z 1984 roku, pozostało już niewiele,
Droga Krzyżowa kończąca się trzema krzyżami i mesą ołtarza, ale nade wszystko bieżąca trwała troska o Krzyż/Pomnik i jego otoczenie.

Ciepło wszystkich pozdrawiam, Piotr Łukaszewski